ÖZ

1961 yılının son günü İstanbul Saraçhane’de İstanbul İşçi Sendikaları Birliği İİSB tarafından düzenlenen miting Cumhuriyet tarihinin ilk işçi mitingi olarak sembolik bir anlam taşımasının yanı sıra kitleselliği ile de işçi hareketinin 1960’lardaki mücadelesinin dönüm noktası olmuş ve geleceğine dair umut yaratmıştır. Saraçhane emek hareketinin 1950’li yıllardaki birikiminin en görkemli sunumudur. Yüz bin civarında işçinin katıldığı tahmin edilen mitingin öncelikli amacı, hükümet programında kesin bir takvime bağlanmamış olan grev ve toplu sözleşme yasalarının bir an önce ve sınırlandırılmadan çıkartılmasını sağlamaktır. Ancak Saraçhane Mitingi güncel amacının ötesinde anlamlar içermekte ve işçi sınıfının hegemonik kapasitesinin genişlemesinde önemli bir dönemece işaret etmektedir. 1980’lere kadar sürecek olan emek hareketinin yükselişinin işaret fişeğinin Saraçhane mitingi olduğunu söylemek mümkündür. Saraçhane mitingi ile kazanılan özgüven 1960’lar boyunca nice işçi eylemine ve direnişine yol göstermiştir. Osmanlı döneminde Selanik ve İstanbul gibi merkezlerde yapılan birkaç mitingi ve 1 Mayıs gösterisini bir yana bırakırsak, Saraçhane işçi hareketinin bu topraklardaki ilk büyük mitingi olma özelliğini taşır. 1940’lı yılların sonlarından itibaren sendikaların miting girişimleri bir biçimde engellenmiştir. Özellikle 1950’li yıllarda İstanbul Taksim’de gerçekleştirilmek istenen ve kitlesel katılım potansiyeli taşıdığı gözlenen miting girişimlerinin devletin yoğun baskısıyla sonuçsuz kaldığı bilinmektedir. TİP’li sendikacıların özel bir rol oynadığı Saraçhane Mitingi’nin gerçekleşmesi tüm bu deneyimlerin yarattığı birikimin ve bastırılmış özlemin gün yüzüne çıkmasını sağlamış ve ilerleyen yıllarda DİSK’in kurulmasına zemin oluşturan işçi sınıfının kararlılığı ve özgüvenini artırıcı bir etki yaratmıştır. Makalede miting tarihsel bağlamı içinde ve önemli detayları sunularak değerlendirilmiştir