ÖZ

Türkiye’de üniversitelerin tarihinde kadınların yer alması sürecinin Batı Avrupa ve Anglo-Sakson dünyadan kimi farklılıklar taşıdığı genel olarak kabul gören bir değerlendirmedir. Türkiye akademiasında Batılı meslektaşlarımız cephesinde hayranlık ve merak uyandıracak derecede yüksek kadın akademisyen ve yetişmekte olan kadın akademisyen oranları söz konusu olsa da akademik hayatın örgütlenişi, işleyişi, iş piyasasının ve üniversitelerin erkek-egemen yapısı, bu sayısal görünürlüğün daha yakından incelenmesini gerekli kılmaktadır. Türkiye’de kadınların akademik yaşamdaki tecrübeleri üzerine çeşitli ve değişik boyutların üzerinde duran araştırmalar var olmakla birlikte Öncü 1979; Günlük-Şenesen 1996; Özel 2007; Hacifazlıoğlu 2010 Türkiye çapında nicel ve nitel yöntemleri bir arada kullanan bir araştırma mevcut değildir. Bu sebeple üniversiteler ve bilimsel disiplinler arası karşılaştırma imkânı sınırlı kalmaktadır. Bu makalede Türkiye çapında 7 üniversitenin katılımıyla gerçekleştirilen Bilim, Mühendislik ve Akademide Kadın Akademisyenler Projesi çerçevesinde, Yıldız Teknik Üniversitesi verileri üzerinden akademisyenlerin akademideki üretim süreçleri, kariyer ve yükselme olanakları ve ev-iş yaşamı dengesindeki cinsiyetler arasındaki farklılaşmaları ve kritik noktaları ortaya koymayı hedefliyoruz. YTÜ’de yürütülen saha çalışması, üniversite genelinde farklı ünvanlara sahip ve farklı bölümlerden olan toplam 134 akademisyenin katıldığı online anketler, 8’i kadın, 8’i erkek olmak üzere farklı ünvanlardan ve bölümlerden toplam 16 akademisyenle yapılan derinlemesine görüşmelere dayanmaktadır. Bunun yanısıra üniversite genelinde fakülte ve bölümler bazında öğrenci, öğretim üyesi ve akademik yönetim kademelerindeki akademisyenlerin cinsiyet temelinde dağılımını içeren 2010 ve 2012 dönemlerine ait cinsiyet temelinde karşılaştırmalı sayısal veriler toplanmıştır. Nicel ve nitel bu verilerden hareketle, Türkiye’de üniversitelerin ev halini, toplumsal cinsiyet rejiminin farklı örüntüleri çerçevesinde tartışmayı hedefliyoruz